نکات مهمی که باید درباره قانون چک بدانید/ ممنوعیت صدور چک حامل به چه معنی است؟
قانون جدید چک که از ابتدای آذرماه اجرایی شده، دارای مزایای بسیاری برای فعالان اقتصادی است و موانع و خلاءهای قوانین پیشین را از سر راه آنان بر میدارد.
پیش از سال ۱۳۹۷ قانون صدور چک نه تنها معاملات فعالان اقتصادی را سهولت نبخشید بلکه موجب شد تا این قشر با مشکلاتی دستوپنجه نرم کنند. چک اصلیترین ابزار معاملهای است که در مبادلات تجاری امکان خرید نسیه و مدتدار را برای فعالان اقتصادی فراهم میکند، اما به دلیل اتخاذ نشدن رویکردی مناسب با کارکرد حقیقی و فعلی چک در اصلاحات قانون مذکور تا پیش از سال ۱۳۹۷، مشکلات زیادی برای فعالان اقتصادی به وجود آمده بود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شاخص چکهای برگشتی در تابستان ۹۳ و ۹۴ ازنظر بنگاههای اقتصادی چهاردهمین مانع و دغدغه تأثیرگذار بر محیط کسبوکار بوده است؛ اما در بهار سال ۹۵، این شاخصه با ۹ پله صعود به پنجمین مانع جدی کسبوکار تبدیلشده است که نشان از وخامت اوضاع چک برگشتی در آن سالها بوده است و عدم ساماندهی و تقویت اعتبار و اطمینان به چک بهعنوان مهمترین ابزار خرید مدتدار منجر به ایجاد مشکلات روزافزون برای فعالین اقتصادی و وخیمتر شدن اوضاع کسبوکار شده است. بهطوری که این مسئله با افزایش ریسک معاملات و ناامنی در فضای کسبوکار، مانع رونق تولید و اشتغالزایی شده است.
اطاله دادرسی در پروندههای چک و تحمیل هزینه بالا به فعالان اقتصادی از جمله مشکلات ایجاد شده برای فعالان اقتصادی در زمینه چک است؛ بهطوری که رسیدگی به پروندههای مطالبه وجه چک بهطور میانگین حدود یک تا دو سال زمان میبرد و با احتساب هزینههای وکیل، بسته به شرایط حدود ۲۰ درصد مبلغ چک هزینه دارد؛ همچنین ضعف نظارت و کنترل بر فرآیند صدور چک و اتکا صرف به لاشه کاغذی چک موجب عدم نظارت بر لحظه صدور برگه چک می شود که خود منجر به سهولت صدور چک بدون پشتوانه شده و از سوی دیگر، صدور چک مبتنی بر کاغذ بوده و اطلاعات مندرج در لاشه کاغذی چک در هیچ جای دیگری به طور متمرکز و نظاممند ثبت و پشتیبانگیری نمی شود به همین دلیل امکان سرقت، جعل، مفقود و مخدوش شدن برگه چک و از بین رفتن آن در حوادثی همچون زلزله و آتشسوزی وجود دارد که منجر به شکلگیری دعاوی حقوقی و کیفری متعددی می شود.
تغییرات قانون جدید چک شامل چه مواردی میشود؟
تغییرات قانون چک شامل ۴ دسته میشود. یک سری از تغییرات در سال ۱۳۹۷ نحوه صدور و انتقال چک را تغییر داد. یک سری از تغییرات دیگر، مجازاتها و محرومیتهای جدیدی را برای افرادی که چکشان برگشت میخورد وضع کرد. سری سوم از تغییرات، محدودیتهایی را برای صدور چک در داخل سیستم ایجاد کرد. مورد آخر هم نوآوریهای جدیدی است که به وجود آمد؛ مانند چک الکترونیکی یا چک سیستمی و صدور چک موردی که این موارد جزو نوآوریهای قانون چک هستند. در مقابل مجازاتهای رفع سوء اثر از چک را داریم که تا حدودی به نظر میرسد که قانونگذار قوانین را برای افراد جامعه آسانتر کرده است.
مزایای قانون جدید چک
با بررسی مشکلات مذکور، بازنگری و اصلاح قانون صدور چک در دستور کار قرار گرفت که خروج صدور دسته چک از حیطه اختیار بانکهای تجاری و تمرکز آن در سامانه صیاد بانک مرکزی از جمله موارد مندرج در آن است که طبق آن بانک مکلف است برای ارائه دستهچک به مشتریان خود، صرفاً از طریق سامانه صدور یکپارچه چک (صیاد) نزد بانک مرکزی اقدام کند. سامانه صیاد پس از اطمینان از صحت مشخصات متقاضی با استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی (نهاب) و احراز نبود ممنوعیت قانونی، نسبت به دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی موضوع مواد ۵ و ۸ «قانون تسهیل اعطای تسهیلات و کاهش هزینههای طرح و تسریع در اجرای طرحهای تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی بانکها» یا رتبهبندی اعتباری از شرکتهای موضوعبند ۲۱ ماده ۱ «قانون بازار اوراق بهادار» اقدام نموده و متناسب با نتایج دریافتی، سقف اعتبار مجاز متقاضی را محاسبه و به هر برگه شناسه یکتا اختصاص میدهد.
بدین ترتیب منوط کردن اعتبار صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه یکپارچه بانک مرکزی نیز از دیگر بندهای قانون جدید چک است که بر اساس آن، بانک مرکزی مکلف است امکاناتی ایجاد کند که صدور هر برگه چک مستلزم ثبت مشخصات هویتی دریافتکننده، مبلغ و تاریخ سررسید چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده در سامانه یکپارچه بانک مرکزی بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه، صرفاً با ثبت هویت گیرنده جدید برای همان شناسه یکتای چک در آن سامانه امکانپذیر باشد.
با اجرای این قانون اعتبار چک صرفاً متکی بر لاشه کاغذی نخواهد بود و با پشتیبان گیری و ثبت اطلاعات مندرج در چک در سیستم متمرکز بانک مرکزی، اعتبار چک افزایش یافته و نگرانی در خصوص از بین رفتن آن در حوادثی از قبیل سیل زلزله و ... وجود نخواهد داشت و وقوع جرائمی همچون جعل و سرقت چک به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
از دیگر موارد مندرج در قانون جدید چک، برقراری تقارن اطلاعات هنگام صدور برگه چک با ایجاد امکان استعلام آنی وضعیت اعتباری صادرکننده است که در این راستا، مطابق ماده ۸ این قانون، بانک مرکزی مکلف است ظرف دو سال پس از تصویب این قانون، با استفاده از زیرساختهای موجود تمهیداتی را فراهم نماید تا امکان استعلام آخرین وضعیت اعتباری صادرکننده چک شامل سقف اعتبار مجاز و سابقه چکهای برگشتی در سه سال اخیر و میزان مانده تعهدات چکهای تسویه نشده برای دریافتکننده بهصورت آنی میسر گردد. بهاینترتیب گیرنده چک امکان ارزیابی ریسک معامله با فرد مقابل را خواهد داشت و سوءاستفاده افراد بدحساب و کلاهبردار از چک به میزان قابلتوجهی کاهش خواهد یافت و از صدور چکهایی که احتمال برگشت خوردن آنها بالاست نیز جلوگیری به عمل میآید.
افزون بر آن امکان استعلام چکهای صیادی از طریق تارنمای بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir فراهم شده است. بر این اساس مشتریان میتوانند شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چکهای صیادی را در بخش استعلام چک صیادی سایت بانک مرکزی وارد کرده و نسبت به اعتبارسنجی چک به صورت رایگان و نامحدود اقدام کنند.
مطابق ماده ۹ قانون، دادگاه مکلف است بنا به درخواست دارنده چک در خصوص استیفا مبلغ چک، در صورت اینکه در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد، در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است و گواهی عدم پرداخت به جهت موضوع ماده ۱۴ (مطابق ماده ۱۴ قانون صدور چک صادرکننده چک یا ذینفع با قائممقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعلشده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانتدرامانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده میتواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد.) صادر نشده باشد. حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید.
طبق شیوه جدید، دارنده چک برگشتی ابتدا به بانک مراجعه میکند و از بانک، تقاضای صدور گواهینامه عدم پرداخت، ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی و درج «کد رهگیری» روی گواهینامه مذکور آن را میکند و سپس به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضائیه رفته و شکایت خود را در آنجا ثبت میکند. بعد از ثبت شکایت، طی مدت کوتاهی قاضی پرونده، ظاهر چک را بررسی میکند؛ اگر سه شرط اصلی که در متن قانون ذکر شده در ظاهر چک رعایت شده باشد؛ اجرائیه را صادر میکند. از لحظه صدور اجرائیه ۱۰ روز به صادرکننده چک برگشتی مهلت داده میشود که مطالبات خود را پرداخت کند، در غیر اینصورت از طریق قانون «نحوه اجرای محکومیتهای مالی» با صادرکننده چک برگشتی، برخورد میشود.
مهمترین اصلاحات صورت گرفته در قانون جدید چک
نگاهی به مهمترین تغییرات و اصلاحات صورت گرفته در اصلاحیه قانون چک، نشاندهنده این است که پیشبینی چک الکترونیکی و لازم الاجرا بودن قوانین و مقررات مربوط در مورد چکهای مزبور، پیشبینی ممنوعیت صدور و اعطای دسته چک برای اشخاص ورشکسته و معسر از تأدیه محکوم، ثبت آنی اطلاعات مربوط به گواهی عدم پرداخت در بانک مرکزی و ارسال گواهی به آدرس صادرکننده از جمله موارد مهم قانون جدید است.
علاوه بر این، در راستای قانون جدید چک مواردی به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد که طبق آن، هر گاه وجه چک به علتی پرداخت نشود، بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک، بهسرعت غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کرده و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامهای که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت و یا علل عدم پرداخت را صریح قید و آن را امضاء و مهر و به متقاضی تسلیم کند.
در این خصوص باید محدودیت ۱۰ روزه موجود در سامانههای داخلی آن بانک لغو شده و به محض صدور گواهینامه عدم پرداخت، اطلاعات چک برگشتی به سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ارسال و محدودیت پیشین مبنی بر ارسال اطلاعات چکهایی که صرفاً به دلیل کسر یا فقدان موجودی برگشت میشوند، لغو شده و علاوه بر علت فوق، اطلاعات کلیه گواهینامههای عدم پرداخت صادره باید در سامانه این بانک ثبت شود.
بانک موظف است حداکثر ظرف ۶ ماه نسبت به درج کد رهگیری بر روی گواهینامه عدم پرداخت، بهصورت سیستمی اقدام کند و اطلاعات چکهای برگشتی اشخاص حقوقی در سابقه امضاکنندگان آنها نمایش داده خواهد شد. بر این اساس ضروری است همانند گذشته، اطلاعات امضاکنندگان چکهای برگشتی بهصورت منظم در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ثبت شود.
همچنین، در صورت واریز کسری مبلغ چک بانک مکلف است جهت رفع اثر از چکهای برگشتی و به درخواست صادرکننده چک، کسری مبلغ چک برگشتی را حداکثر به مدت یک سال تا زمان مراجعه دارنده چک در حساب جاری مربوطه نزد بانک محال علیه مسدود کرده و ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به شیوهای قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند.
اگر موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده بپردازد؛ همچنین بر اساس مفاد دستورالعمل حساب جاری در صورت کافی نبودن موجودی حساب جاری صاحب حساب، بانک مکلف به پرداخت وجه چک از محل موجودی قابل برداشت صاحب حساب در سایر حسابهای انفرادی ریالی وی در همان بانک است.
همچنین تکلیف بانکها و مؤسسات اعتباری به اعمال محدودیتها و محرومیتهایی از قبیل عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید، مسدود کردن وجوه کلیه حسابها و کارتهای بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک، عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامههای ارزی یا ریالی، عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی، جلوگیری از افتتاح حساب و انسداد تمام حسابهای صادرکننده چک در تمام بانکها و موسسات اعتباری پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت غیرقابل پرداخت بودن؛ ممنوعیت صدور و پشتنویسی چک در وجه حامل پس از انقضای دو سال از لازمالاجراء شدن قانون و ضرورت ثبت انتقال چک در سامانه صیاد به جای عملیات صدور و ظهرنویسی چک؛ صدور فوری اجراییه حسب مورد علیه صاحب حساب یا صادرکننده یا هردو توسط دادگاهها تنها با ارائه درخواست منضم به گواهینامه عدم پرداخت از سوی دارنده با تحقق شرایط مقرر، اشتراک و تبادل برخط اطلاعات مربوط به چک بین بانک مرکزی و مراجع قضایی، لزوم ثبت تمامی مراحل مربوط به صدور و تخصیص دسته چک و نیز گردش و تسویه چک در سامانههای «صیاد» و «چکاوک» تحت نظارت بانک مرکزی، پیشبینی مرور زمان ۳ ساله به عنوان یکی از راههای رفع سوءاثر از سوابق چک برگشتی افراد مشروط به عدم طرح دعوی حقوقی و کیفری، تکلیف بانکها به احراز صحت مشخصات متقاضی دسته چک با استعلام از سامانه نظام هویتسنجی الکترونیکی بانکی (نهاب)، تکلیف بانکها به تعیین سقف اعتبار برای متقاضیان واجد شرایط استفاده از دسته چک بر اساس نتایج گزارش اعتباری دریافتی از سامانههای مربوطه و نیز تخصیص شناسه یکتا و مدت اعتبار (حداکثر سه سال) برای هر برگه چک، تعیین مجازات علاوه بر محرومیت ۳ ساله از دریافت دسته چک و استفاده از آن برای اشخاصی که با توسل به شیوههای متقلبانه مبادرت به دریافت دسته چکی غیرمتناسب با اوضاع مالی و اعتباری خود کرده یا دریافت آن توسط دیگری را تسهیل نمایند، متعاقب ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی از دیگر ویژگیهای قانون جدید چک نسبت به قوانین پیشین است.
آیا با وجود قوانین جدید، افزایش کارآیی خواهیم داشت؟
مواردی که ذکر کردم، مهمترین تغییراتی بود که در قانون جدید اعمال شده است. مهمترین بخش قانون چک که شاهد آن هستیم بحث نحوه صدور و انتقال چک است. همچنین دیگر چک در وجه حامل نخواهیم داشت و انتقال چک هم در وجه حامل نخواهد بود و باید در داخل سامانه رجیستر و ثبت شود. قانونگذار ناگزیر بوده به دارندگان و استفادهکنندگان چک این اطمینان را بدهد که چک صادر شده واقعا مبتنی بر اعتبار است و به همین دلیل سختگیریهایی در قانون جدید اعمال شده است. از جمله مزیتهایی که در قانون جدید در نظر گرفته شده این است که وقتی فردی چکی را دریافت میکند امکان استعلام اعتبار صادرکننده چک، تعداد چکهای برگشتی، تعداد چکهای پاس نشده و میزان اعتباری که فرد صادرکننده چک دارد را در همان زمان استعلام کند.در مورد رمز پویا همین مشکل وجود داشت و برخی معتقد بودند بهدلیل سختگیرانه بودن آن باعث کاهش کارآیی استفاده از خدمات الکترونیکی بانکی خواهد شد. اما شواهد نشان میدهد که مردم قوانین جدید را پذیرفتهاند. در حال حاضر نیز بهدلیل کلاهبرداریها، سرقتها و سوءاستفادههای متعدد در زمینه اسناد تجاری، چارهای جز این که به این سمت نحوه صدور و انتقال جدید چک برویم وجود ندارد. هر چند پیشبینی میشود در کوتاهمدت کارآیی و حجم استفاده از چک کاهش داشته باشد؛ اما در همین دو سال که کمتر از ۳۰ درصد از قابلیتهای قانون جدید چک فعال شد؛ شاهد افزایش اعتباردهی به چک و همینطور کاهش تعداد چکهای برگشتی بهصورت بسیار محسوسی بودیم. پیشبینی میشود با اجرای فاز سوم و آخر قانون چک، حجم چکهای برگشتی به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کند؛ چراکه فرد با برگشت اولین چک دیگر امکان صدور چکهای جدید و ثبت چک جدید در داخل سامانه بانک مرکزی را نخواهد داشت. پس عملا جرم صدور چک بلامحل به جز چک بلامحل اول که فرد صادر کرده، درمورد چکهای بعدیاش از بین خواهد رفت.
در حال حاضر نگرانی اصلی از اجرایی نشدن قانون جدید چک در زمان مقرر است. برخی تکالیف لازم بود تا ۲۱آذر ۱۳۹۷ لازمالاجرا شود و بعضی از قوانین ۲۱ آذر ۱۳۹۸ و برخی ۲۱ آذر ۱۳۹۹ اجرایی خواهند شد. مواردی که در سال اول لازمالاجرا بودند بیش از ۹۰ درصد در همان سال اول اجرایی شدند، ولی تکالیف مربوط به امسال تا همین چند هفته گذشته پیادهسازی نشده بودند و زیرساختهای لازم برای اجرایی شدنشان فراهم نبوده است. بانک مرکزی با توجه به فشارها به یکباره تصمیم گرفت که این تکلیف قانونی را اجرایی کند. البته درخور تقدیر است که بر پیادهسازی این قانون به جمعبندی نهایی رسیدهاند و با جدیت در این زمینه ورود کردند. با این حال نگرانیای که واقعا وجود دارد این است که زیرساختهای لازم در چرخه بانکی و همچنین مهمتر از همه فرهنگ عمومی برای این اصلاحات الان آمادهسازی نشده باشد.
صدور چک در وجه حامل از ۲۲ آذر ممنوع است
معاون اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه از 22 آذر ماه صدور چک در وجه حامل ممنوع است، گفت: از این تاریخ صادرکننده چک ملزم به ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد و دریافتکننده چک هم به موظف اخذ استعلام و تطبیق اطلاعات چک با اطلاعات درج شده در این سامانه است.
آمنه نادعلی زاده، در برنامه صبح بهخیر ایران درباره اصلاحیه قانون جدید چک، اظهارداشت: این قانون یک اصلاحیه روی قانون قبلی است و رویکرد این قانون به اقدامات پیشینی است در حالی که قانون قبلی اقدامات پسینی را مدنظر قرار داده بود.
وی افزود: در قانون صدور چک وقتی چک برگشت خورد روالهای حل اتلاف دیده شد بود اما در این اصلاحیه از زمان تخصیص چک تا صدور چک توسط مشتری، تمهیداتی اندیشیده شده که بتواند تعدد صدور چک بلامحل را کاهش داد. این قانون همچنین اهداف مبارزه با پولشویی را پیگیری میکند و تمهید جدید دیگری که در این قانون اندیشیده شده بسترسازی برای صدور چک الکترونیکی است.
معاون اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی تصریح کرد: ضوابطی برای دارندگان چکهای برگشتی وضع شده اعم از اینکه این افراد نمیتوانند دست چک دریافت کنند، به راحتی افتتاح حساب کنند و تسهیلات و ضمانتنامه دریافت کنند.
صادرکنندگان چک ملزم به ثبت اطلاعات در سامانه صیاد میشوند
وی ادامه داد: در ماده 21 مکرر این قانون به عملیات صدور چک اشاره میکند و صادرکننده چک را ملزم به تکمیل عملیات صدور چک با ثبت در سامانه صیاد میکند. به عنوان مثال من به عنوان صادرکننده چک برگی را برای شما صادر میکنم و بعد از آن ملزم هستم همان اطلاعاتی را که روی برگه چک صادر نوشتهام را در سامانه صیاد ثبت کنم.چک صیاد چیست؟
اولین قدم آن بود که چکهای ایران دارای ظاهر همسان شوند تا گرفتاریهای حقوقی و فرآیند بررسیشان سادهسازی شود. بر اساس قانون جدید چک افراد موظف شدند از دستهچکهای متحدالشکلی با عنوان چک صیاد استفاده کنند و چکهای قدیمی منسوخ اعلام شد.
مهمترین ویژگی چک صیاد این است که شماره منحصربهفردی روی هر برگه چک ثبت شده است. افراد با ارسال این شماره به پیامک 701701 میتوانند از سوسابقه صاحب چک آگاه شوند و قبل از آنکه دیر شود معاملهشان را برهم بزنند. سامانه صیاد در 28 شهریور 96 در ساختمان بانک مرکزی رونمایی شد و گزارشها حاکی از آن است که از زمان شروع به کار این سامانه میزان تخلفات چک کاهش قابل توجهی داشته است.
امکان دسترسی به سامانه صیاد به وسیله اینترنت بانک و اپلیکیشنهای پرداخت
نادعلی درخصوص نحوه ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، گفت: دسترسی به سامانه صیاد به این صورت است که دارنده دسته چک باید به بانک مربوطه مراجعه کند و بانک راههای دسترسی به سامانه صیاد را از طریق سامانههای نوین مانند بانکداری الکترونیک یا اپلیکیشنهای پرداخت در اختیار مشتریان خود قرار میدهد.وی اضافه کرد: بعضی اپلیکیشنها گزینهای با عنوان ثبت چک صیادی و مدیریت چک دارند. زمانی که این اپلیکیشنها رونمایی رسمی شوند، دارندگان چک در جریان فرایند ثبت آن قرار میگیرند.
معاون اداره اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه در کنار صادرکننده چک، دریافت کننده چک هم وظایفی دارد، گفت: یکی از این وظایف گرفتن استعلام از سامانه صیاد است. دریافتکننده چک از طریق خدمات نوین بانکی و یا اپلیکیشنها باید به این سامانه دسترسی داشته باشد و مطمئن شود این چک برای او در سامانه ثبت شده و اطلاعات درج شده روی چک با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد مطابقت داشته باشد، دریافتکننده چک میتواند اطلاعات درج شده در سامانه صیاد را تایید کند.
منبع:
1. ایبنا/ جزییات و مزایای قانون جدید چک
2. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران/ با اجرای کامل قانون جدید چک، نواقص به حداقل خواهد رسید
3. دنیای اقتصاد/ صفر تا صد قانون جدید چک
4. انتخاب/ بانک مرکزی: صدور چک در وجه حامل از ۲۲ آذر ممنوع است
5. رده/ قانون جدید چک چیست؟ | تغییرات آذر 99
اخبار مرتبط
تازه های اخبار
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}